Báo cáo nghiên cứu rủi ro thị trường Tài sản tiền điện tử Đông Nam Á

Trong những năm gần đây, với sự phổ biến toàn cầu của Tài sản tiền điện tử và sự tăng trưởng nhanh chóng của người dùng ở Đông Nam Á, dòng tiền trên chuỗi trong khu vực này đã trở nên ngày càng phức tạp. Để hiểu rõ hơn về các đặc điểm dòng tiền trên chuỗi ở khu vực Đông Nam Á, các rủi ro tài chính tiềm ẩn cũng như mối liên hệ với các hoạt động bất hợp pháp, một nghiên cứu phân tích dựa trên 10.000 mẫu địa chỉ blockchain đã được tiến hành gần đây. Các mẫu này bao gồm ví cá nhân và người dùng sàn giao dịch ở Đông Nam Á, thời gian từ năm 2020 đến nay. Bằng cách theo dõi và đánh dấu các con đường dòng tiền rủi ro khác nhau, nghiên cứu đã phát hiện ra rằng mức độ rủi ro liên quan đến các mô hình lưu thông của tài sản mã hóa vượt quá mong đợi. Báo cáo này không chỉ tiết lộ rủi ro sử dụng Tài sản tiền điện tử ở Đông Nam Á, mà còn khám phá các nguyên nhân đứng sau hiện tượng này từ góc độ vĩ mô và đưa ra các khuyến nghị liên quan.

Tổng quan thị trường Tài sản tiền điện tử Đông Nam Á

Trong những năm gần đây, mức độ chấp nhận và phổ biến của tài sản tiền điện tử ở khu vực Đông Nam Á đã tăng lên đáng kể.

Là một thị trường mới nổi, Đông Nam Á có những đặc điểm độc đáo về cấu trúc kinh tế, môi trường chính sách và hành vi người dùng, một số khía cạnh dưới đây đặc biệt rõ ràng:

1. Sự tăng trưởng người dùng nhanh chóng: Tỷ lệ dân số trẻ ở Đông Nam Á cao, cùng với sự phổ biến của internet di động, đã khiến số lượng người dùng tài sản tiền điện tử trong khu vực này tăng nhanh. Theo ước tính, khu vực này đã có hàng chục triệu người dùng tài sản tiền điện tử.

2. Nhu cầu thanh toán xuyên biên giới mạnh mẽ: Số lượng lao động xuyên biên giới ở khu vực Đông Nam Á rất lớn, tài sản tiền điện tử cung cấp cho họ một phương tiện thanh toán xuyên biên giới tiện lợi, do đó được áp dụng rộng rãi.

3. Môi trường quản lý không đồng nhất: Các quốc gia Đông Nam Á có chính sách quản lý tài sản tiền điện tử khác nhau, một số quốc gia ủng hộ việc hợp pháp hóa mã hóa, nhưng hầu hết các khu vực vẫn chưa hình thành khung quản lý rõ ràng, dẫn đến việc lưu chuyển vốn có một số rủi ro tuân thủ nhất định.

Phân tích mẫu và những phát hiện chính

1. Tình hình tự do lưu thông vốn

Trong số 10.000 địa chỉ blockchain được phân tích, khoảng 45,23% số tiền được lưu thông tự do trên chuỗi công cộng thông qua ví phi tập trung, cho thấy tính thanh khoản cao và đặc điểm phi tập trung. Tổng số tiền lưu động lên tới 1.484 triệu USD, cho thấy phương thức giao dịch phi tập trung đã trở thành xu hướng chủ đạo giữa người dùng ở Đông Nam Á.

2. Liên quan đến các hoạt động có rủi ro cao

Nghiên cứu cho thấy, hơn 110 triệu USD đã trực tiếp chảy vào các địa chỉ có liên quan đến rủi ro cao, chiếm hơn 12%. Sau khi theo dõi dòng tiền của các địa chỉ còn lại, phát hiện rằng, qua các giao dịch thứ hai hoặc nhiều giao dịch, một số địa chỉ cũng đã có mối liên hệ gián tiếp với các hoạt động rủi ro cao, làm tăng tỷ lệ địa chỉ có liên quan đến hoạt động rủi ro cao lên 16.82%. Điều này có nghĩa là, trong hàng chục triệu người dùng tài sản tiền điện tử ở Đông Nam Á, có thể có hàng triệu người dùng có nguy cơ giao dịch tài chính trực tiếp hoặc gián tiếp với các hoạt động rủi ro cao.

Phân tích rủi ro và dòng tiền có rủi ro cao

1. Phân loại địa chỉ rủi ro cao

Nghiên cứu sẽ phân chia các địa chỉ liên quan chặt chẽ đến các hoạt động có rủi ro cao thành 3 loại lớn và 44 loại nhỏ, chủ yếu bao gồm:

• Dịch vụ trộn coin: chủ yếu được sử dụng để ẩn danh dòng tiền
• Chuyển tiền bất hợp pháp: Dùng để điều phối và rửa tiền xuyên biên giới
• Nền tảng lừa đảo: liên quan đến đầu tư giả, trò lừa đảo Ponzi, v.v.

Trong số các loại địa chỉ rủi ro cao này, có hơn 240 thực thể rủi ro cao cụ thể liên quan.

2. Hiện tượng dòng tiền rủi ro cao

Kết quả nghiên cứu cho thấy, một số loại dòng tiền nhất định đặc biệt nổi bật:

• Có hơn 10 triệu đô la Mỹ đã trực tiếp chảy vào các địa chỉ liên quan đến việc chuyển tiền bất hợp pháp, và tổng số lần giao dịch đạt hàng nghìn lần.
• Khoảng 11 triệu đô la Mỹ đã rõ ràng chảy vào các nền tảng đánh bạc trực tuyến.
• Hơn 22 triệu đô la đã được chuyển vào nền tảng lừa đảo.

Dòng tiền như vậy tiết lộ sự phức tạp và tính ẩn giấu của các hoạt động rủi ro cao, đặc biệt trong bối cảnh tính ẩn danh và đặc tính xuyên biên giới của tài sản tiền điện tử, khiến cho tội phạm có thể thường xuyên thực hiện việc chuyển tiền bất hợp pháp và rửa tiền.

Tình hình dòng vốn vào của các nền tảng bị hạn chế

1. Tỷ lệ dòng tiền vào của nền tảng bị hạn chế

Khoảng 53,49% số tiền liên quan trực tiếp đến các hoạt động rủi ro cao đã chảy vào các nền tảng bị hạn chế, số lượng giao dịch liên quan thậm chí gấp đôi số tiền chảy vào các quỹ bất hợp pháp, tổng giá trị vượt quá 55 triệu đô la Mỹ, cho thấy các nền tảng bị hạn chế vẫn là nơi tiếp nhận chính của các quỹ rủi ro cao.

2. Phân tích trường hợp: Một công cụ trộn coin

Là một công cụ trộn coin phổ biến, một nền tảng đã nhận được hơn 54 triệu USD trong nghiên cứu này, chiếm 97,84% tổng dòng vốn vào của tất cả các nền tảng bị hạn chế. Tuy nhiên, kể từ khi bị đưa vào danh sách thực thể bị hạn chế vào tháng 8 năm 2022, khối lượng giao dịch của nó đã giảm rõ rệt, cho thấy các biện pháp hạn chế có hiệu quả trong việc ngăn chặn dòng vốn vào của nó.

Phân tích rủi ro vĩ mô và thảo luận nguyên nhân

1. Tài sản tiền điện tử tính ẩn danh và tính thanh khoản cao: Tính ẩn danh của tài sản tiền điện tử khiến cho việc truy vết vốn bất hợp pháp khi lưu thông trên chuỗi trở nên khó khăn. Ngay cả khi có các biện pháp kỹ thuật để đánh dấu địa chỉ rủi ro, vốn vẫn có thể được che giấu thông qua các biện pháp kỹ thuật như trộn coin, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động rửa tiền.

2. Sự thiếu hụt hệ thống quản lý ở khu vực Đông Nam Á: Các biện pháp quản lý tài sản tiền điện tử của các quốc gia Đông Nam Á vẫn chưa hoàn thiện, dẫn đến việc tăng nguy cơ dòng tiền xuyên biên giới. Một số khu vực vẫn giữ thái độ chờ đợi đối với tài sản tiền điện tử, chưa áp dụng các biện pháp quản lý tích cực, tạo điều kiện cho dòng tiền của các hoạt động rủi ro cao.

3. Môi trường kinh tế xã hội: Một số quốc gia Đông Nam Á có trình độ phát triển kinh tế thấp, chênh lệch giàu nghèo lớn, dẫn đến nhiều tội phạm chọn nơi đây làm căn cứ, chủ yếu thu hút người nước ngoài tham gia.

4. Khó khăn trong việc quản lý kỹ thuật: Các sàn giao dịch tiền điện tử, nhà cung cấp dịch vụ ví và nền tảng phi tập trung thường gặp khó khăn trong việc giám sát và điều tra các rủi ro tiềm ẩn của giao dịch do các hạn chế về công nghệ và kiến trúc. Nền tảng phi tập trung đặc biệt thiếu khả năng kiểm soát trực tiếp dữ liệu giao dịch, không thể kịp thời phát hiện hành vi xấu hoặc rửa tiền. Mặc dù một số nền tảng tập trung cố gắng tăng cường giám sát thông qua các biện pháp KYC và AML, nhưng giao dịch chéo chuỗi và công nghệ ẩn danh vẫn làm cho việc theo dõi dòng tiền trở nên phức tạp, gia tăng nguy cơ an ninh.

Kết luận và đề xuất

Phân tích dòng tiền trên chuỗi ở khu vực Đông Nam Á cho thấy có một rủi ro an ninh cao trong việc sử dụng tài sản tiền điện tử ở khu vực này. Để giảm thiểu hiệu quả rủi ro dòng tiền bất hợp pháp trên chuỗi, đề xuất thực hiện các biện pháp sau:

1. Tăng cường cơ chế giám sát: Các chính phủ nên xây dựng và thực hiện các chính sách quản lý Tài sản tiền điện tử hoàn chỉnh, hợp tác xuyên quốc gia để đấu tranh chống lại các hoạt động tài chính bất hợp pháp trên chuỗi, và ban hành khung quản lý tiền điện tử rõ ràng phù hợp với tình hình từng quốc gia.

2. Nâng cao khả năng nhận diện rủi ro của người dùng: Tăng cường giáo dục chống lừa đảo cho người dùng thông thường, giúp họ hiểu rõ rủi ro trên chuỗi, nâng cao khả năng nhận diện và ý thức phòng ngừa đối với tài sản tiền điện tử có rủi ro cao.

3. Thúc đẩy đổi mới công nghệ: Tích cực nghiên cứu và ứng dụng công nghệ theo dõi trên chuỗi và chống rửa tiền, thông qua phân tích dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và các phương pháp kỹ thuật khác để xác định và đấu tranh chính xác với dòng tiền có rủi ro cao.

4. Thiết lập cơ chế hợp tác đa phương: Khuyến khích các sàn giao dịch tiền điện tử, nhà cung cấp ví và các tổ chức liên quan ở khu vực Đông Nam Á hợp tác với nhau, tăng cường chia sẻ thông tin và phòng ngừa rủi ro, nâng cao hệ số an toàn trên chuỗi.

Đông Nam Á là một trong những khu vực có tiềm năng phát triển Tài sản tiền điện tử nhất, nhưng trong tương lai vẫn phải đối mặt với thách thức về rủi ro dòng tiền. Bằng cách tăng cường quản lý, nâng cao nhận thức về an toàn cho người dùng và thúc đẩy đổi mới công nghệ, chúng ta hy vọng sẽ giảm dần dòng tiền bất hợp pháp trên chuỗi, thúc đẩy sự phát triển khỏe mạnh của nền kinh tế số Đông Nam Á.