Từ thú cưng đến tổng thống: Khám phá quá khứ và hiện tại của đồng MEME

Hãy tưởng tượng, meme yêu thích của bạn đột nhiên trở thành một loại tiền điện tử có thể giao dịch, có phải bạn cảm thấy vừa kỳ quái vừa thú vị không?

Chúng dường như là sản phẩm của những trò đùa, nhưng thỉnh thoảng lại có thể tăng lên tới hàng tỷ đô la giá trị thị trường, khiến nhiều người phải thốt lên không hiểu. Giá trị của những tài sản số này, phần lớn lại được thúc đẩy bởi những trò đùa trên internet, độ nóng của mạng xã hội và sự đồng thuận của các cộng đồng trực tuyến. Nghe có vẻ giống như một trò đùa lớn phải không?

Nhưng đây chính là MEME coin, một hiện tượng kỳ lạ ra đời từ sự hài hước trên internet, nhưng lại có thể gây chấn động trên thị trường tài chính. Thực tế, những món đồ số tưởng chừng như không nghiêm túc này đang thu hút một lượng lớn vốn và sự chú ý với tốc độ đáng kinh ngạc. Bài viết này sẽ đưa bạn vào thế giới kỳ diệu và điên rồ của MEME coin, giúp bạn hiểu rõ về nguồn gốc của chúng cũng như tương lai có thể đến.

Bắt đầu từ "Doge": Nguồn gốc của MEME coin

MEME, theo nghĩa đen, chính là những loại tiền điện tử được lấy cảm hứng từ những người mê mạng. Sự ra đời của chúng thường tràn đầy tính châm biếm và giải trí, khác biệt một cách rõ rệt với những loại tiền điện tử truyền thống tự hào về công nghệ mang tính đột phá hoặc giải quyết các vấn đề thực tiễn. Bạn có thể thấy đủ loại ảnh động vật, meme phổ biến, thậm chí là hình ảnh của các ngôi sao nổi tiếng được in trên những đồng tiền kỹ thuật số này, sự tồn tại của chúng dường như chỉ để mang lại tiếng cười cho bạn, đồng thời xem liệu có thể tạo ra một chút sóng gió trên thị trường.

Tuy nhiên, chính đặc điểm "không nghiêm túc" này lại trở thành sức hấp dẫn độc đáo của MEME coin. Chúng không giống như Bitcoin với cơ chế khai thác phức tạp và hạn chế tổng cung, cũng không giống như Ethereum cố gắng xây dựng một hệ sinh thái ứng dụng phi tập trung khổng lồ. Giá trị của MEME coin thường đến từ sự đồng thuận của cộng đồng và sự lan truyền theo kiểu virus trên mạng xã hội. Một meme nổi tiếng, một tweet gây cộng hưởng, thậm chí chỉ là một trò đùa, đều có thể khiến một MEME coin không tên tuổi bỗng chốc nổi tiếng, và giá cả cũng theo đó mà tăng vọt. Hiện tượng này thoạt nhìn có vẻ khó hiểu, nhưng nó phản ánh chính xác rằng trong thời đại kỹ thuật số, ảnh hưởng của các yếu tố văn hóa xã hội đối với thị trường tài chính đang ngày càng gia tăng. Sự tò mò đối với những điều mới mẻ, khao khát về cảm giác thuộc về cộng đồng và giấc mơ làm giàu nhanh chóng, tất cả đều được thể hiện ở một mức độ nào đó trong thế giới của MEME coin. Điều này có thể cũng báo hiệu rằng, trong lĩnh vực tài chính tương lai, tính giải trí, sự tham gia của cộng đồng và sự lan truyền theo kiểu virus sẽ trở thành một sức mạnh không thể xem nhẹ, thu hút những nhà đầu tư thế hệ mới có thể không hứng thú với các công cụ tài chính truyền thống.

Nói về người khai sinh của MEME coin, thì chắc chắn không ai khác ngoài Dogecoin.

Đồng tiền điện tử này được tạo ra vào cuối năm 2013 bởi kỹ sư phần mềm Billy Markus và Jackson Palmer, với mục đích ban đầu chỉ là một trò đùa. Palmer lần đầu tiên công khai nhắc đến Dogecoin vào ngày 28 tháng 11 năm 2013, anh đã đùa trên Twitter rằng "Đầu tư vào Dogecoin, tôi chắc chắn đây sẽ là sự kiện lớn tiếp theo". Cảm hứng của nó chính là từ meme "Doge" đã nổi tiếng trên Internet lúc bấy giờ - một bức ảnh có hình đầu chó Shiba Inu, kèm theo những dòng chữ màu sắc tươi sáng và hài hước. Palmer sau đó đã tạo ra trang web Dogecoin.com, trong khi Markus hoàn thành việc phát triển Dogecoin chỉ trong vòng ba giờ, phần lớn thời gian là để đổi phông chữ của giao diện người dùng sang Comic Sans. Hai người sáng lập ban đầu có lẽ cũng không nghĩ rằng dự án mang tính chất đùa cợt này lại nhanh chóng nổi tiếng, và chỉ trong vài tuần đã thu hút được sự chú ý và người dùng đáng kinh ngạc.

Dogecoin ban đầu chủ yếu được sử dụng để "tiền thưởng" trên các nền tảng mạng xã hội như Reddit và Twitter, người dùng có thể sử dụng một lượng nhỏ Dogecoin để thưởng cho những người sáng tạo nội dung thú vị hoặc có giá trị. Bầu không khí vui vẻ này đã thu hút một nhóm người theo dõi trung thành, hình thành một cộng đồng sôi động. Thật bất ngờ, cộng đồng Dogecoin ban đầu còn thể hiện tinh thần từ thiện, chẳng hạn như vào năm 2014, họ đã quyên góp 25.000 USD cho đội đua xe trượt tuyết Jamaica không đủ kinh phí tham gia Thế vận hội mùa đông Sochi, và đã quyên góp 30.000 USD cho dự án nước sạch tại Kenya.

Đáng chú ý là, trước khi Dogecoin ra đời, Billy Markus đã tạo ra một đồng tiền mã hóa khác có tên là Bellscoin vào năm 2013, lấy cảm hứng từ trò chơi "Animal Crossing" của Nintendo. Dogecoin thực chất được phân nhánh từ mã nguồn của Bellscoin.

Năm 2021, Elon Musk đã nhiều lần đề cập đến DOGE trên Twitter, đưa nó trở thành cơn sốt toàn cầu, giá trị đã tăng vọt hơn 8000%, vốn hóa thị trường vượt qua 88 tỷ USD. Dự án ban đầu chỉ là một trò đùa, lại dần dần tích lũy được giá trị và ảnh hưởng lớn trong những năm sau. Điều này cho thấy rằng, một dự án tưởng chừng không nghiêm túc, nếu có thể khéo léo kết hợp với văn hóa mạng đang thịnh hành và hình thành sự đồng thuận mạnh mẽ trong cộng đồng, cũng có thể đạt được những thành công bất ngờ, đồng thời đặt nền tảng cho sự xuất hiện của nhiều đồng MEME sau này.

Từ thú cưng đến tổng thống: Lịch sử tiến hóa hoang dã của đồng MEME

Sau thành công ngoài mong đợi của Dogecoin, đủ loại MEME coin đã xuất hiện như nấm sau mưa, như thể thế giới tiền mã hóa đã trải qua một "cuộc bùng nổ sự sống kỷ Cambri", với đủ loại đồng tiền kỹ thuật số lấy cảm hứng từ động vật dễ thương, nhân vật, sự kiện thời sự hoặc meme phổ biến. Trong số đó, nổi bật nhất là Shiba Inu coin, thường được gọi là "sát thủ Dogecoin", ra mắt vào tháng 8 năm 2020. Shiba Inu coin cũng lấy cảm hứng từ chó Shiba, cố gắng sao chép thành công của Dogecoin và xây dựng cộng đồng lớn "SHIB Army" của riêng mình. Bonk coin trên một chuỗi khác là một MEME coin đang nổi lên nhanh chóng, ra mắt vào cuối năm 2022, là MEME coin chủ đề chó đầu tiên trong hệ sinh thái này. Một MEME coin khác được quan tâm là Pepe coin, đã làm sống lại niềm đam mê với MEME coin vào năm 2023, lấy cảm hứng từ meme nổi tiếng "Pepe the Frog". Ngoài ra, còn có những cái tên mới nổi như dogwifhat, với biểu tượng là một chú chó Shiba đội mũ len màu hồng.

Ngoài những "ông lớn" đã tồn tại, thế giới MEME coin vẫn liên tục xuất hiện các người tham gia mới, nguồn cảm hứng của họ cũng trở nên đa dạng hơn. Chẳng hạn như các MEME coin chủ đề mèo "Popcat" và các loại coin trong sở thú như "MEW". Các nhân vật chính trị cũng bắt đầu tham gia vào lĩnh vực MEME coin, điển hình là đồng $TRUMP coin được Donald Trump công bố chính thức, có giá trị thị trường từng tăng vọt lên 14,5 tỷ đô la, nhưng đã lao dốc sau khi ông nhậm chức. Melania Trump cũng đã cho ra mắt đồng MEME coin của riêng mình là $Melania, đến tháng 2 năm 2025, giá trị của đồng coin này đã giảm 90%. Các MEME coin khác có liên quan đến các nhân vật chính trị, như $BODEN, $LIBRA, $CAR, sự tham gia của các nhân vật chính trị trong việc phát hành MEME coin đã đưa ra một chiều kích mới, các đồng coin được tạo ra và quảng bá bởi các nhân vật chính trị đã làm mờ đi ranh giới giữa các phong trào chính trị, văn hóa internet và đầu cơ tài chính, tạo ra "rủi ro" và cơ hội "độc đáo". Ngoài ra, còn có những MEME coin được lấy cảm hứng từ trí tuệ nhân tạo, như Dawgz AI. Vào tháng 10 năm 2021, chỉ có 124 loại MEME coin đang lưu hành trên thị trường, nhưng đến tháng 2 năm 2025, chỉ trên một số nền tảng đã xuất hiện hàng triệu loại MEME coin.

Đồng tiền vui vẻ số là như thế nào?

Mặc dù MEME coin có vẻ như là một trò đùa, nhưng chúng vẫn dựa vào công nghệ blockchain là nền tảng vững chắc. Nói một cách đơn giản, blockchain giống như một sổ cái kỹ thuật số chia sẻ, ghi lại một cách an toàn và minh bạch mỗi giao dịch. Hầu hết các MEME coin hoạt động như token trên các blockchain hiện có, chẳng hạn như Ethereum và một số blockchain công cộng hiệu suất cao. Điều này giúp cho việc phát triển của chúng nhanh chóng hơn và có thể tận dụng cơ sở hạ tầng của các blockchain hiện có.

Mặc dù một số MEME coin có thể tuyên bố rằng chúng sở hữu một số đặc điểm kỹ thuật độc đáo, nhưng giá trị và độ phổ biến của chúng chủ yếu được thúc đẩy bởi các yếu tố xã hội và văn hóa, chứ không phải là sự đổi mới công nghệ hay ứng dụng thực tế. Khác với những dự án tiền mã hóa tập trung vào việc phát triển công nghệ mới hoặc giải quyết các vấn đề thực tế, MEME coin giống như một hiện tượng xã hội, giá trị của nó đến từ sự đồng thuận của cộng đồng và cảm xúc của thị trường. Do đó, khi đánh giá MEME coin, phân tích trên phương diện kỹ thuật thường không quan trọng, mà việc chú ý đến sức mạnh cộng đồng và độ nóng của mạng lưới thì lại rất quan trọng.

"Kinh tế học token" cũng là chìa khóa để hiểu cách thức hoạt động của MEME coin, nó chủ yếu bao gồm quy mô cung cấp token ( thường rất lớn thậm chí không có giới hạn, chẳng hạn như Dogecoin mỗi phút đào ra 10000 đồng mới và không có giới hạn tổng số ), cách phân phối ( ví dụ như phát airdrop miễn phí cho các thành viên trong cộng đồng, giống như đồng Bonk, hoặc thông qua hình thức bán trước ), cũng như bất kỳ cơ chế độc đáo nào, chẳng hạn như tiêu hủy token ( bằng cách giảm lưu thông để tăng tính khan hiếm, giống như đồng PePe và Shiba Inu đã áp dụng chiến lược này ). Đối với những đồng MEME như Dogecoin, khai thác vẫn là cách tạo ra đồng mới ( nó sử dụng cơ chế chứng minh công việc với thuật toán Scrypt, so với thuật toán SHA-256 của Bitcoin, tiêu thụ năng lượng thấp hơn ). Các mô hình kinh tế token đa dạng cho thấy các phương pháp khác nhau để quản lý lạm phát và giá trị cảm nhận.

Cần lưu ý rằng, ngưỡng để tạo ra MEME coin rất thấp, nhiều công cụ và nền tảng cho phép bất kỳ ai cũng có thể dễ dàng phát hành MEME coin của riêng mình chỉ bằng cách nhập tên, mã và hình ảnh. Ngưỡng cực thấp này giải thích lý do tại sao có rất nhiều MEME coin trên thị trường. Mặc dù đặc điểm dễ dàng tạo ra này thúc đẩy đổi mới và cho phép thử nghiệm nhanh các ý tưởng mới, nhưng cũng làm cho thị trường dễ bị ảnh hưởng bởi một lượng lớn token chất lượng thấp và các gian lận tiềm tàng, vì thường gần như không có quy trình kiểm tra nào.

Sự tăng trưởng và bùng nổ của MEME

Sự nổi lên của Meme coin nhờ vào sự quảng bá trên mạng xã hội, sự hỗ trợ từ cộng đồng và sức hấp dẫn của chúng như một khoản đầu tư có ngưỡng thấp cho những người yêu thích tiền điện tử mới. Một số nền tảng dự án Meme coin như các chuỗi công khai hiệu suất cao đã đóng vai trò quan trọng trong sự tăng trưởng này, cung cấp cơ sở hạ tầng kỹ thuật cần thiết để tạo ra và giao dịch hàng loạt các mã thông báo này.

Mặc dù Ethereum là nơi ra đời của nhiều đồng meme sớm như Shiba Inu, nhưng phí gas cao ngất và tình trạng tắc nghẽn thường mang lại những thách thức lớn cho các nhà phát triển và nhà đầu tư. Một số blockchain công cộng hiệu suất cao đã trở thành những kẻ thay đổi cuộc chơi cho các dự án đồng meme. Lợi thế nổi bật nhất của chúng là tốc độ giao dịch nhanh như chớp, lên tới 65.000 giao dịch mỗi giây, và phí giao dịch cực kỳ thấp, thường dưới một cent. Hiệu suất này đã thu hút một làn sóng nhà phát triển và nhà đầu tư, dẫn đến sự gia tăng hoạt động đồng meme dựa trên chuỗi này. Do đó, blockchain công cộng này đang chiếm ưu thế trên thị trường đồng meme, khiến nó trở thành lựa chọn hàng đầu cho các dự án tiền điện tử mới và cũ nhằm tận dụng xu hướng tăng trưởng này.

Bạn có thể coi chuỗi công khai này như một hãng hàng không giá rẻ trong thế giới tiền điện tử ------ tốc độ nhanh, chi phí thấp, rất phù hợp cho những quyết định nhanh chóng và bốc đồng. Điều này khiến chuỗi này rất phù hợp với đặc điểm giao dịch của các đồng Meme có khối lượng giao dịch cao và rủi ro cao. Hơn nữa, một phần cũng phải nhờ vào nền tảng khởi động token nào đó, kể từ khi ra mắt vào đầu năm 2024, nó đã thúc đẩy việc triển khai hơn 8 triệu token.

Nhưng vào tháng 2 năm nay, vụ bê bối về đồng LIBRA do tổng thống của một quốc gia gây ra đã ảnh hưởng đến các giao thức cốt lõi khác trên blockchain nhanh chóng và tiết kiệm chi phí, dẫn đến vị thế của các nhà lãnh đạo meme khác trên chuỗi này giảm mạnh trong những tháng gần đây, giá đồng tiền của họ cũng đã giảm từ đỉnh 298 xuống 123 đô la.

Dù vậy, có một số trader cho rằng ngày tận thế của MeMe đã đến, nhưng một nền tảng phát hành giao dịch và token vẫn duy trì hơn 150000 địa chỉ hoạt động hàng ngày.

Ngoài chuỗi này, một số sàn giao dịch cũng đang tích cực đón nhận MeMe. Gần đây, một quỹ chủ quyền đã đầu tư vào một sàn giao dịch.