Tranh cãi về thanh lý FTX tiếp tục leo thang, quyền lợi của các chủ nợ bị tổn hại gây ra sự quan tâm rộng rãi

Vào đầu tháng 7 năm 2025, đại diện của các chủ nợ FTX đã phát hành một ảnh chụp tài liệu thanh lý phá sản, gây ra một đợt tranh cãi mới. Tài liệu cho thấy, nếu người dùng đến từ các khu vực tài phán nước ngoài bị hạn chế, FTX có thể tịch thu tiền bồi thường của họ. Thật gây sốc hơn, trong số tiền bồi thường từ "các quốc gia bị hạn chế", 82% đến từ người dùng Trung Quốc.

Do vì sự hạn chế nghiêm ngặt của Trung Quốc đối với giao dịch tiền điện tử, những người dùng này có thể bị định nghĩa là "bất hợp pháp", do đó mất quyền yêu cầu bồi thường. Điều này có nghĩa là họ không chỉ không thể thu hồi tổn thất, mà tài sản của họ còn có thể bị "tịch thu hợp pháp". Tin tức này đã gây ra phản ứng mạnh mẽ trong cộng đồng, nhiều người nghi ngờ rằng hành động của đội ngũ thanh lý thiếu cơ sở pháp lý rõ ràng và cho rằng đây là một hình thức cướp đoạt tài sản.

Quá trình tái cấu trúc phá sản của FTX được giao cho người có kinh nghiệm lâu năm ở Phố Wall, John J. Ray III, làm Giám đốc điều hành, và được dẫn dắt bởi công ty luật lâu đời Sullivan & Cromwell (S&C) để thành lập đội ngũ thanh lý. John Ray đã từng xử lý thành công vụ phá sản của Enron, mang lại gần 700 triệu đô la doanh thu cho S&C. Tuy nhiên, chi phí cao trong quá trình thanh lý FTX đã gây ra sự không hài lòng từ phía các chủ nợ. Theo báo cáo, mức phí theo giờ của các đối tác S&C lên tới 2000 đô la, trong khi John Ray tính phí 1300 đô la mỗi giờ. Tính đến đầu năm 2025, phí dịch vụ pháp lý mà S&C đã báo cáo trong quy trình phá sản của FTX đã lên đến 249 triệu đô la.

Cách xử lý danh mục đầu tư của đội ngũ thanh lý FTX cũng gây ra nhiều tranh cãi. Nhiều dự án đầu tư từng được coi là tài sản quan trọng của FTX đã được bán với giá thấp hơn nhiều so với giá trị thực. Ví dụ, cổ phần của công ty AI Cursor đã được bán với giá đầu tư ban đầu là 200.000 USD, trong khi công ty này lúc đó đã được định giá lên tới 9 tỷ USD. Tình huống tương tự cũng xảy ra với các dự án như Mysten Labs/SUI và Anthropic, dẫn đến việc FTX có thể đã mất hàng tỷ USD doanh thu tiềm năng.

Hành vi "bán thanh lý" tập trung và trong thời gian ngắn này đã gây ra sự nghi ngờ trong ngành. Mặc dù đội ngũ thanh lý tuyên bố rằng đây là để "kịp thời khóa vốn, tránh rủi ro biến động", nhưng các nhà phân tích chỉ ra rằng điều này không thể giải thích tại sao giao dịch chiết khấu quy mô lớn lại chủ yếu nhắm vào các tổ chức cụ thể, và hầu hết tài sản đã tăng giá mạnh trong thời gian ngắn.

Hiện tại, tài sản phá sản của FTX dự kiến sẽ được phân bổ toàn cầu với tổng số từ 14,5 đến 16,3 tỷ USD. Tuy nhiên, nếu người dùng ở các khu vực như Trung Quốc không thể thực hiện yêu cầu bồi thường một cách suôn sẻ, điều này sẽ có nghĩa là một bi kịch khác xảy ra: một số người dùng có thể hoàn toàn bị loại trừ khỏi hệ thống pháp luật, và số tiền vốn thuộc về họ sẽ bị nuốt chửng bởi các thủ tục pháp lý phức tạp và các hoạt động mờ ám của luật sư phá sản.

Vụ việc FTX không chỉ là một sự kiện quan trọng trong ngành công nghiệp tiền điện tử, mà còn làm nổi bật những khó khăn trong việc bảo vệ quyền lợi của các nhà đầu tư nhỏ lẻ trong các tranh chấp tài chính xuyên biên giới. Những tranh cãi phát sinh trong quá trình thanh lý này cũng khiến người ta phải suy nghĩ lại về tính công bằng và hiệu quả của hệ thống pháp luật phá sản. Đối với các nhà đầu tư tiền điện tử toàn cầu, bài học từ FTX nhắc nhở chúng ta cần cẩn trọng hơn trong việc đối phó với rủi ro đầu tư xuyên biên giới, đồng thời cũng kêu gọi việc thiết lập một cơ chế giải quyết tranh chấp tài chính quốc tế công bằng và minh bạch hơn.