Phân tích khung quản lý tài sản kỹ thuật số và phát triển thị trường Malaysia

Một, khung quy định

Malaysia áp dụng mô hình "quản lý kép" đối với tiền điện tử, chủ yếu do Ngân hàng Quốc gia Malaysia (BNM) và Ủy ban Chứng khoán (SC) cùng đảm nhận chức năng quản lý. BNM chịu trách nhiệm về chính sách tiền tệ và ổn định tài chính, không công nhận các loại tiền tệ kỹ thuật số do tư nhân phát hành là tiền hợp pháp. SC thì đưa các tài sản kỹ thuật số đủ điều kiện vào hệ thống quản lý thị trường vốn, được quản lý như các sản phẩm chứng khoán.

Cơ sở pháp lý của chế độ quản lý đến từ "Nghị định về Thị trường Vốn và Dịch vụ 2007 (lệnh coi tiền tệ kỹ thuật số và token kỹ thuật số là chứng khoán)" có hiệu lực từ năm 2019. SC đã lần lượt ban hành nhiều quy định đi kèm, bao gồm "Hướng dẫn cho nhà điều hành thị trường đã được công nhận" và "Hướng dẫn về tài sản kỹ thuật số", nhằm quy định các sàn giao dịch tài sản kỹ thuật số, nền tảng IEO và dịch vụ lưu ký tài sản kỹ thuật số.

Về các biện pháp quản lý cụ thể, Malaysia có ngưỡng cấp phép rõ ràng. Nền tảng giao dịch tài sản kỹ thuật số (DAX) phải đăng ký là nhà điều hành thị trường được công nhận (RMO-DAX), đáp ứng các yêu cầu tuân thủ tiêu chuẩn cao, bao gồm đăng ký địa phương, có vốn tối thiểu, cơ chế kiểm soát rủi ro mạnh mẽ, các biện pháp chống rửa tiền và quy trình KYC. SC cũng đã giới thiệu hệ thống "Người lưu ký tài sản kỹ thuật số (DAC)", yêu cầu các tổ chức cung cấp dịch vụ lưu ký tài sản phải có giấy phép liên quan.

Đối với các dịch vụ ví, nếu chỉ cung cấp chức năng ví phần mềm phi tập trung, thì không nằm trong phạm vi quản lý; nhưng nếu có chức năng đổi tiền pháp định hoặc lưu ký, thì cần phải có đủ điều kiện thanh toán hoặc lưu ký tương ứng.

Hai, Quy định về sàn giao dịch và Cấu trúc thị trường

Đến năm 2025, Malaysia sẽ có tổng cộng 6 sàn giao dịch tài sản kỹ thuật số (DAX) được cấp phép bởi SC, bao gồm:

1. Luno Malaysia: Nền tảng tuân thủ có thị phần cao nhất, hỗ trợ giao dịch khoảng 18 loại tiền tệ được quản lý.
2. SINEGY: Nổi bật với tính tuân thủ và an toàn, hỗ trợ ít loại tiền tệ.
3. Tokenize Malaysia: Hoạt động bao phủ các khu vực như Malaysia, Singapore, Việt Nam, và đã nhận được sự đầu tư từ ngân hàng đầu tư địa phương Kenanga.
4. MX Global: Đã nhận đầu tư từ Binance, hỗ trợ giao dịch các đồng tiền chính.
5. HATA Digital: có chức năng giao dịch thị trường đô la Mỹ độc lập.
6. Torum International: Được định vị là nền tảng "xã hội + tài chính", hiện đang trong giai đoạn chuẩn bị ra mắt.

Các nền tảng này đều là RMO-DAX, hỗ trợ nạp tiền, rút tiền và trao đổi tiền tệ bằng Ringgit Malaysia (MYR). Tính đến đầu năm 2025, có 22 loại tiền điện tử được phép giao dịch, bao gồm các đồng tiền chính, đồng tiền chuỗi công khai, đồng tiền DeFi, v.v. Cần lưu ý rằng không có đồng ổn định hoặc đồng tiền riêng tư nào được phê duyệt để giao dịch.

Ba, cơ chế vào ra vốn và kiểm soát ngoại hối

Sàn giao dịch có giấy phép tại Malaysia hỗ trợ nạp và rút tiền bằng đồng Ringgit Malaysia (MYR). Người dùng có thể nạp tiền pháp định vào tài khoản sàn giao dịch thông qua chuyển khoản ngân hàng địa phương, cũng như có thể bán tài sản kỹ thuật số và rút tiền thành MYR về tài khoản ngân hàng cá nhân. Nhà đầu tư cũng có thể chuyển tiền điện tử từ ví cá nhân của mình vào sàn giao dịch để giao dịch.

Để ngăn chặn việc hình thành các kênh rút vốn thông qua tài sản kỹ thuật số, cơ quan quản lý Malaysia thực hiện các biện pháp sau đối với các sàn giao dịch:

• Chỉ cho phép giao dịch định giá bằng MYR
• Rút tiền chỉ giới hạn cho tài khoản ngân hàng địa phương
• Xem xét rút tiền mã hóa

Những thiết kế này hiệu quả trong việc tránh việc tài sản kỹ thuật số trở thành công cụ chuyển tiền, lập trường cơ bản của cơ quan quản lý là "không cấm hành vi giao dịch, nhưng kiểm soát việc sử dụng xuyên biên giới".

Bốn, Mô hình ủy thác quỹ và đảm bảo tài sản của khách hàng

Tất cả các sàn giao dịch có giấy phép tại Malaysia đều sử dụng mô hình giao dịch tập trung. Nền tảng cần đảm bảo rằng tài sản của khách hàng được lưu trữ tách biệt nghiêm ngặt với tài sản của công ty và áp dụng cơ chế lưu trữ lạnh/đa chữ ký phù hợp.

SC đưa ra chế độ "Người quản lý tài sản kỹ thuật số (DAC)" để thiết lập các ngưỡng quy định chuyên biệt cho các tổ chức cung cấp dịch vụ lưu ký token. Trước khi cơ chế DAC được triển khai toàn diện, hầu hết các nền tảng đều sử dụng dịch vụ lưu ký tài sản kỹ thuật số từ các nhà quản lý quốc tế bên thứ ba.

SC yêu cầu tất cả các sàn giao dịch có giấy phép:

• Duy trì tỷ lệ dự trữ 1:1
• Thực hiện kiểm toán tài sản định kỳ và công bố báo cáo chứng minh dự trữ
• Cấm nền tảng thực hiện bất kỳ hình thức cho vay tài sản khách hàng hoặc đầu tư bằng đòn bẩy nào.

Năm, Tình trạng thị trường và Cục diện cạnh tranh của nền tảng

Thị trường tài sản kỹ thuật số Malaysia đang thể hiện xu hướng tăng trưởng ổn định. Tính đến cuối năm 2021, quy mô giao dịch hàng năm của thị trường tiền điện tử quốc gia đạt khoảng 21 tỷ ringgit. Trong suốt năm 2022, số lượng tài khoản giao dịch tài sản kỹ thuật số mới đạt 128,000 tài khoản.

Về bối cảnh cạnh tranh trên nền tảng, Luno Malaysia đang ở vị trí dẫn đầu tuyệt đối trên thị trường, với số lượng người dùng đã vượt qua 1 triệu, tổng số giao dịch tích lũy vượt qua 72 triệu giao dịch, tổng tài sản được quản lý đạt tới 4.28 tỷ ringgit. Doanh thu giao dịch hàng năm đạt 87 tỷ ringgit, chiếm hơn 90% thị trường của các sàn giao dịch có giấy phép.

Các sàn giao dịch còn lại có thị phần tương đối hạn chế, nhưng mỗi sàn đều có những đặc điểm riêng: Tokenize Malaysia có độ nhận diện nhất định trong số người dùng tài chính truyền thống địa phương; MX Global có sự tăng trưởng người dùng đáng kể nhờ vào đầu tư từ Binance; HATA Digital có khu vực giao dịch đô la Mỹ và chức năng tích hợp thanh khoản bên ngoài, thu hút sự chú ý của người dùng chuyên nghiệp.

Từ góc độ hình ảnh nhà đầu tư, người dùng lẻ chiếm chủ yếu, có sự trẻ hóa rõ rệt. Hơn 72% nhà đầu tư dưới 45 tuổi chiếm tài khoản DAX, phản ánh rằng thị trường này chủ yếu được cấu thành từ người dùng bản địa kỹ thuật số.

Sáu, Hiện tượng sử dụng các nền tảng không được cấp phép và thái độ quản lý

Mặc dù Malaysia thiết lập một hệ thống cấp phép nghiêm ngặt, nhưng một số nhà đầu tư có kinh nghiệm vẫn đang sử dụng các nền tảng chưa đăng ký ở nước ngoài, chẳng hạn như Binance, Huobi, Bybit, v.v. Những nền tảng này cung cấp nhiều loại tiền tệ giao dịch hơn, công cụ đòn bẩy và các sản phẩm tài chính phái sinh, có sức hút lớn đối với các nhà giao dịch tần suất cao và những người tìm kiếm lợi nhuận cao.

Đối mặt với tình huống này, Ủy ban Chứng khoán Malaysia (SC) đã thực hiện các hành động quản lý nâng cao dần:

1. Hệ thống danh sách cảnh báo nhà đầu tư
2. Thi hành pháp luật chính thức và lệnh cấm
3. Sự kết hợp của các biện pháp kỹ thuật và tài chính để phong tỏa
4. Giáo dục nhà đầu tư và khuyến cáo công khai

Các hành động trừng phạt này đã đạt được những kết quả nhất định. Nhiều sàn giao dịch quốc tế đã thông báo hoặc ngầm xác nhận rút khỏi thị trường Malaysia và ngừng cung cấp các dịch vụ liên quan đến MYR.

Bảy, Chế độ phát hành token và giám sát nền tảng IEO

Malaysia áp dụng thiết kế hệ thống tuân thủ nghiêm ngặt đối với việc phát hành token kỹ thuật số. Tất cả các hoạt động phát hành token liên quan đến huy động công khai đều được coi là phát hành chứng khoán và phải nằm trong hệ thống quản lý theo Luật Thị trường vốn và Dịch vụ. Cốt lõi là việc giới thiệu mô hình nền tảng "Phát hành trên sàn giao dịch lần đầu (IEO)".

Đến năm 2025, đã có hai nền tảng được cấp phép đăng ký IEO: Pitch Platforms Sdn Bhd (pitchIN) và Kapital DX Sdn Bhd (KLDX).

Quy trình phát hành token IEO hoàn chỉnh bao gồm: nộp đơn và công bố white paper, thẩm định và phê duyệt của nền tảng, xác nhận SC và phát hành công khai, huy động và giao hàng, báo cáo sau đó và công bố giám sát.

Tám, Các loại token có thể phát hành và vị trí pháp lý, thực tiễn thị trường và phân tích trường hợp

Ủy ban Chứng khoán Malaysia chia token thành ba loại:

1. Token tiện ích (Utility Token)
2. Token chứng khoán (Security Token)
3. Tài sản được mã hóa (Tokenized Real-World Assets, RWA)

Kể từ khi nền tảng IEO ra mắt vào đầu năm 2023, Malaysia đã xuất hiện nhiều dự án phát hành token tuân thủ tiêu biểu, như token thu nhập cố định Integra Healthcare, token nền tảng BidNow, và Ni Hsin Group tham gia IEO của ngành công nghiệp hàng ngày.

Đến cuối năm 2024, quy mô thị trường IEO tại Malaysia vẫn ở giai đoạn sớm, số lượng dự án hạn chế nhưng mức độ tuân thủ cao. Các đợt phát hành đã hoàn thành chủ yếu là các dự án huy động vốn nhỏ và vừa dưới 10 triệu RM.

Chín, Cơ chế giao dịch và niêm yết token

Các mã token kỹ thuật số phát hành sau khi hoàn thành trên nền tảng IEO, nếu dự định lưu thông trên thị trường công khai, phải được niêm yết giao dịch trên sàn giao dịch tài sản kỹ thuật số (DAX) được cấp phép. Việc niêm yết token cần phải đáp ứng đồng thời sự phê duyệt của cơ quan quản lý và sàn giao dịch.

Để phòng ngừa việc thao túng thị trường, giao dịch nội gián và các hành vi khác trong quá trình lưu thông của token niêm yết trên sàn giao dịch, SC đã thiết lập một hệ thống giám sát thị trường thứ cấp liên tục, bao gồm các yêu cầu về chống rửa tiền và yêu cầu xác thực danh tính, cơ chế giám sát thao túng thị trường, nghĩa vụ công bố liên tục, v.v.

Mười, Tóm tắt và Triển vọng

Kể từ khi Ủy ban Chứng khoán Malaysia chính thức thiết lập khuôn khổ quản lý tài sản kỹ thuật số vào năm 2020, thị trường tiền điện tử địa phương và cơ chế huy động vốn bằng token đã dần phát triển. Việc thiết lập chế độ IEO đã cung cấp sự bảo đảm thể chế cho việc lưu thông hợp pháp và huy động vốn tuân thủ của tài sản kỹ thuật số.

Hiện tại, công chúng đang ở trong trạng thái cân bằng giữa "quan sát hợp lý và tham gia quy mô nhỏ" đối với hệ thống IEO. Ủy ban Chứng khoán Malaysia có thái độ quản lý "thận trọng mở" đối với IEO.

Nhìn về tương lai, số lượng nền tảng IEO và loại hình dự án vẫn có không gian để phát triển. Trong bối cảnh quy định về tiền mã hóa ở toàn cầu ngày càng chặt chẽ, Malaysia có thể tận dụng sự ổn định của hệ thống và sự rõ ràng về pháp lý để thu hút nhiều doanh nghiệp địa phương và khu vực áp dụng con đường tuân thủ trong việc phát hành và giao dịch tài sản kỹ thuật số, từ đó thúc đẩy nước này trở thành một trong những trung tâm tài chính kỹ thuật số ở Đông Nam Á.