Adli Makamların Yaşamsal Para İşlenmesi: Model Gelişimi ve Tartışma

Son günlerde, bir sanıkla ilgili Yaşamsal Para tasfiyesine dair bir haber sektöründe geniş bir ilgi uyandırdı. İlgili makamlar, Yaşamsal Para tasfiyesinde "yeni bir kanal" açtıklarını iddia etti, ancak aslında bu model yenilikçi değil ve gerçekten yeni bir kanal da değil. Bu alana uzun süredir ilgi duyan bir profesyonel olarak, ilgili sorunların ele alınması ve tartışılması gerektiğini düşünüyorum.

"Yeni Kanallar"ın Esas Anlamı

Açık bilgilere göre, bir yerel kamu güvenliği kurumu ile yerel mülkiyet borsa arasında bir işbirliği anlaşması imzalamıştır ve söz konusu Yaşamsal Para'yı aşağıdaki modelle işlemeyi planlamaktadır:

1. Emniyet güçleri, davaya karışan Yaşamsal Para'yı mülkiyet borsasına devretti.
2. Mülkiyet borsa, teknik işlemler için üçüncü taraf seçer ve yurtdışında uyumlu borsa aracılığıyla nakde çevirir.
3. Dışa aktarım onayından sonra, nakit fonların döviz dönüşümünü güvenlik güçlerinin hesabına aktarın.

Bu tür bir iç yetki devri ve dış işleme birleşik modeli, 2023'te bazı tasfiye şirketleri tarafından uygulanmaya başlanmıştır, yenilikçi bir yaklaşım değildir.

Ülkemizde Yaşamsal Para El İşleme Modellerinin Evrimi

Tarihçeye baktığımızda, ülkemizdeki Yaşamsal Para'nın yargısal işlemleri üç ana aşamadan geçmiştir:

1. 1.0 Dönemi ( 2018-2021 Yılları ): Doğrudan OTC gibi kanallar aracılığıyla nakde çevirmek, büyük uyum riski taşımaktadır.
2. 2.0 Döneminde (2021-2023 Yılları ): Yurt dışı tasfiye sonrası döviz bozdurulup ülkeye giriş yapılır, ancak döviz bozdurma konusu tartışmalıdır.
3. 3.0 Dönemi (2023 yıl sonundan günümüze ): Yurt içi ve yurt dışı ortak tasfiye modeli, yurt içi şirketlerin yurt dışı taraflara uyumlu platformda nakde çevirmesi için yetkilendirilmesi.

Görünüşe göre, şu anda geniş ilgi gören "yeni kanal", aslında 3.0 modelinin bir tür pratik uygulamasıdır.

İhtilaf Noktaları Hakkında İşlem Modu

Yeni modelin geçmişe göre bazı ilerlemeler kaydetmesine rağmen, hala tartışmaya değer bazı sorunlar bulunmaktadır:

1. Mülkiyet borsa aslında sadece aracıdır, gerçek tasfiye tarafı değildir.
2. %110'luk bir teminat talebi çok yüksek, gerçek operasyon ihtiyaçlarına uygun değil.
3. Hizmet Ücreti Sorunu: "El koyma mal yönetmeliği" gereği belirlenen rezerv fiyatı, Yaşamsal Para tasfiyesi için geçerli olmayabilir.

Dikkate değer olan, bazı bölgelerde çıkarılan düzenlemelerin Yaşamsal Para tasfiye fiyatları için daha net gereksinimlere sahip olmasıdır; örneğin, geri alma fiyatı esasen nominal değerinin veya bakiyenin %80'inin altında olmamalıdır. Ancak pratikte, bazı tasfiye şirketleri %35'e kadar hizmet ücreti talep etmektedir ki bu açıkça mantıksızdır.

Sonuç

Söz konusu Yaşamsal Para'nın yargısal işleme tabi tutulması konusunda, devlet hiçbir zaman açık bir yasak koymamıştır. 2017'den bu yana, yerel yargı organları ilgili uygulamaları keşfetmeye devam etmektedir. Ancak bu, ülkemizin yakında Yaşamsal Para ticaretini serbest bırakacağı anlamına gelmez. Önümüzdeki bir süre boyunca, sıkı düzenlemelerin ana tema olmaya devam etmesi bekleniyor, sıradan vatandaşların Yaşamsal Para ticaretine katılımındaki kısıtlamaların kısa vadede gevşetilmesi pek olası değildir.

Genel olarak, Yaşamsal Para'nın yargısal elden çıkarılması modelinin sürekli geliştirilmesi, ilgili departmanların hukuk ve teknoloji alanındaki ilerlemelerini yansıtmaktadır. Ancak aynı zamanda, bu alanda hâlâ birçok zorluk ve tartışma bulunduğunu kabul etmemiz gerekir; bu durum, tüm tarafların sürekli dikkat ve tartışma göstermesi gereken bir konudur.