Menkul Kıymetler Kanunu'ndan Tokenizasyon'a: ABD Hisse Senedi Piyasasının Evrimi

Amerika'nın halka açık hisse senedi piyasasının tarihi, geçen yüzyılın başlarına kadar uzanıyor. O zamanlar, herkes projeleri finanse etmek için halka hisse senedi satarak bu işleme katılabiliyordu ve bu uygulama 1920'lerde zirveye ulaştı. İnsanlar hisse senedi satın almak için birbiriyle yarışıyor ve kaldıraçlı spekülasyon yapmak için borç alıyorlardı, bu da sonunda borsa çöküntüsüne ve Büyük Buhran'a yol açtı.

Pazar güvenini yeniden inşa etmek için, Kongre bir dizi yasa çıkardı; bunların en ünlüsü 1933 tarihli Menkul Kıymetler Yasası ve 1934 tarihli Menkul Kıymetler Borsası Yasası'dır. Bu düzenlemeler, halka açık şirketlerin iş detaylarını açıklamalarını, denetimden geçmiş mali tablolar yayınlamalarını ve önemli olayları kamuya duyurmalarını zorunlu kılarak yatırımcıların tam bilgi sahibi olmalarını sağlamayı amaçlar. Ancak bu düzenlemeler yalnızca halka açık şirketler için geçerli olup, kamuya fon toplamak amacı gütmeyen özel şirketler için istisnalar bulunmaktadır.

Zamanla, bu istisnalar giderek daha önemli hale geldi. Bugün, finansmanın en iyi yolu büyük yatırım kuruluşlarıyla doğrudan iletişim kurmak olabilir, halka açık hisse senedi ihraç etmek yerine. Özel piyasa, trilyonlarca dolarlık fonla yeni bir halka açık piyasa haline geldi. Birçok yıldız teknoloji şirketi, halka arz yapmadan milyarlarca doları, yüz milyar dolarlık bir değerleme ile finanse edebiliyor.

Bu popüler özel şirketler için özel kalmak daha avantajlı. Hem yeterli finansman elde edebilirler hem de halka açılmanın getirdiği karmaşık prosedürlerden, örneğin mali raporların açıklanması, iş gelişmelerinin güncellenmesi gibi, kaçınabilirler. Ancak, bu eğilim sıradan yatırımcılar için iyi bir şey değil. Bireysel yatırımcılar bu yıldız şirketlere doğrudan yatırım yapamazlar, sadece gri kanallar aracılığıyla parça parça yüksek fiyatlarla hisse satın alabilirler.

Son yıllarda, bir görüş giderek popüler hale geliyor: Modern ekonomik büyüme esas olarak özel sektör tarafından yönlendiriliyor ve en potansiyelli şirketlerin çoğu özel mülkiyete sahip. Ancak sıradan yatırımcılar bunlara katılamıyor ve bu durumun acilen değişmesi gerekiyor. Ancak bu hedefe ulaşmak kolay değil. Birçok büyük özel şirketin kamu piyasasından kaçınabilmesinin nedeni, küresel sermayenin özel sermaye fonları, girişim sermayesi ve zenginlerin elinde yoğunlaşmış olması ve bu şirketlerin perakende yatırımcıların finansmanına ihtiyaç duymamasıdır.

Buna rağmen, sektör çeşitli çözümler keşfetmeye devam ediyor. Bazıları listeleme sürecini basitleştirmeyi ve bilgi ifşa maliyetlerini azaltmayı önermektedir; diğerleri ise özel şirketler üzerindeki düzenlemeleri artırmayı önermektedir. Ancak en dikkat çekici çözüm, mevcut menkul kıymet yasalarını atlamak için "Token" çıkarılmasını sağlamaktır.

Tokenizasyon, özel şirket hisse senetlerini token olarak yeniden adlandırıp halka satma konusunda yeni bir yaklaşım sunuyor. Destekçileri, bu yöntemin daha fazla insanın yüksek getirili yatırımlara katılmasına olanak tanıyacağını ve yasal ve operasyonel sınırlamaları aşacağını düşünüyor. Ancak bu, aslında şirketlerin bilgi açıklamadan halka hisse satmalarına izin vermekle eşdeğerdir ve bu durum 1930'larda oluşturulan menkul kıymetler yasası sistemini geçersiz kılabilir.

Şu anda, ABD bu uygulamayı tam olarak kabul etmemiştir, ancak bazı finans devleri ilgili hizmetleri teşvik etmeye başlamıştır. Örneğin, Robinhood, ABD dışındaki kullanıcılar için tokenizasyon edilmiş ABD hisse senedi ticaret hizmeti sunacağını duyurdu ve promosyon olarak özel şirket tokenleri hediye etti. BlackRock CEO'su Larry Fink de tokenizasyonu açıkça destekleyerek, bunun yatırım engellerini ortadan kaldırabileceğini ve daha fazla kişinin yüksek getiriler elde etmesine olanak tanıyacağını belirtti.

Ancak, bir çelişkiyi net bir şekilde anlamalıyız: Kamuya özel şirketlere yatırım yapma izni vermek, aslında şirketlerin bilgi açıklamadan halka hisse satmalarına izin vermek anlamına geliyor. Bu durum, 1920'lerin spekülatif aşırılıklarını ve son zamanlardaki kripto para patlamasını anımsatabilecek bir dizi sorunu beraberinde getirebilir.

Genel olarak, finans dünyası hisse senedi piyasasının kurallarını yeniden şekillendirmek için bir yol arıyormuş gibi görünüyor; bu da, kripto para piyasasına daha yakın hale getirmek yerine, kripto para piyasasının daha fazla düzenlenmesini sağlamaya çalışmak. Bu eğilim, gelecekteki yatırım ortamı üzerinde derin etkileri olabileceğinden dikkatle izlenmelidir.