AI ve DeSci: Boğa ve ayı piyasalarının ötesindeki anlatının içerdiği altyapı potansiyeli

Son zamanlarda, kripto para piyasası bir yükseliş dalgası yaşadı, Bitcoin fiyatı %20'den fazla arttı, Meme coinler tekrar çılgınca işlem gördü. Ancak, son altı aylık durağanlık döneminde, piyasada "kripto sektörünün somut uygulamalardan yoksun olduğu" görüşü tartışılmaktaydı. Bu sırada, DePIN gibi alanlar hala inşaat aşamasında, alt alanı olan bulut bilişim ise gerçek anlamda büyük ölçekli benimsemeye belirli bir mesafede.

Meme coin spekülasyon çılgınlığında, DeSci konsepti beklenmedik bir şekilde tartışma yarattı. Her yeni konseptin doğuşunun başında spekülasyon ve abartı kaçınılmaz olsa da, blockchain endüstrisi yıllardır geliştiği için artık insanlığa fayda sağlayacak gerçek uygulamaların nasıl inşa edileceğini düşünme zamanı.

Geçen yılın başında, ChatGPT'nin öncülük ettiği AI devrimi bu boğa piyasasına yeni bir anlatı gücü kazandırdı. "AI, gelişmiş üretkenliği; blockchain ise gelişmiş üretim ilişkilerinin yeniden dağıtımı ve entegrasyonunu temsil ediyor" yeni paradigma konsensüsü toplulukta hızla tartışılmaya başlandı ve boğa piyasası öncesinin önemli anlatılarından biri haline geldi. Bu eğilimin etkisiyle, Bittensor ve fetch.ai gibi projeler hızla yükseldi ve bu kavramın liderleri oldular.

Bu yıl Eylül ayında, kripto pazarının yavaş yavaş canlanmasıyla birlikte, AI konsepti etrafındaki Meme coinler de $Goat sayesinde bir lansman dalgası yaşadı. Küçük ekipler veya bireyler, belirli bir işlevselliğe sahip bir AI Agent geliştirdiklerinde, kendi topluluklarını ve hayran gruplarını oluşturup, aynı isimli Meme coin'i çıkararak "kar elde edebilirler".

DeSci kavramı en erken önceki boğa piyasasına kadar izlenebilir, ancak Crypto+Science içindeki "Science" döngüsü oldukça uzun olduğu için kripto sektöründe pek fazla ilgi görmemiştir. Gerçekten de, 8 Kasım'da, tanınmış bir ticaret platformu BIO Protocol'a yatırım yaptığını açıkladığında, bu platformun merkeziyetsiz bilim (DeSci) alanına ilk kez girmesiyle çıkış yapmıştır. Ardından bir hafta içinde, bu platform DeSci Günü etkinliği düzenledi ve birçok sektörde tanınmış kişi DeSci görüşlerini tartışarak, önümüzdeki yıl 1000 DeSci projesi görmek istediklerini belirttiler. Bu dizi eylem, DeSci kavramı Meme coinlerinin patlamasına neden oldu ve sadece birkaç gün içinde tek bir ilaç geliştirmek için kullanılan $uro, $rif ve dünyanın en büyük açık erişim makale platformu Sci-Hub'a bağış yapmak için kullanılan $SciHub gibi birçok popüler coin ortaya çıktı; ilgili kavramların toplam piyasa değeri 800 milyon doları aştı.

Ancak, iyi bir anlatım sadece kısa vadeli popülaritede değil, aynı zamanda gerçek uygulama senaryolarının hayata geçirilmesi için uzun vadeli altyapı inşasına da ihtiyaç duyar. AI'nın temel desteği - hesaplama kaynakları, DePIN bulut bilişimi aracılığıyla atıl hesaplama gücünün yönetimi hala gelişim aşamasındadır, büyük ölçekli benimseme pek yoktur ve maliyet, hesaplama ortamının kararlılığı ve yanıt hızı hala etkili bir pazar doğrulamasından geçmemiştir.

Buna karşılık, DeSci'nin arkasındaki temel teknoloji - merkeziyetsiz depolama, IPFS protokolünden günümüze kadar gelen süreçte geleneksel merkezi depolama çözümlerine göre daha düşük maliyetli ve daha yüksek güvenlik sağladığı kanıtlanmıştır ve mevcut çözümler oldukça olgunlaşmıştır. DeSci'nin altyapısının tamamlandığını söyleyebiliriz, şimdi sadece daha fazla insanın merkeziyetsiz depolama fikrini kabul etmesi ve benimsemesi gerekiyor.

DeSci, merkeziyetsiz bilim anlamına gelir ve dağıtık depolama teknolojisi aracılığıyla araştırma verilerinin küresel erişimini teşvik eder, hükümetlerin veya kurumların verilere tekil kontrolünü azaltır, merkezi depolamanın sızma, kaybolma ve kötü niyetli değişikliklere maruz kalma olasılığını önler. Bu model, bilimsel araştırma faaliyetlerini daha açık ve şeffaf hale getirmekle kalmaz, aynı zamanda dünya genelindeki araştırmacıların kaynakları özgürce paylaşmasına da olanak tanır. Ayrıca, DeSci, araştırma finansmanının şeffaflığını ve verimliliğini artırmak için akıllı sözleşmeler ve DAO'lar kullanır ve bilim insanlarının araştırmaları için gerekli fonları toplamalarına yardımcı olur, bu da araştırma finansmanının geleneksel kaynak yapısını köklü bir şekilde değiştirir ve fon kullanım verimliliğini büyük ölçüde artırır.

DeSci modeli iki alanda yenilik sağladı: 1. Token çıkararak fon toplama, şu anda büyük ilgi gören $rif ve $uro, arkasındaki iki ilacın geliştirilmesi için Meme coin çıkararak fon topladı. 2. Araştırma verilerinin merkezi sunuculardan, merkeziyetsiz ve kalıcı olarak kaybolmayan blockchain'e aktarılması.

DeSci temelde kripto pazarındaki spekülatif psikolojiyi kullanarak araştırma alanındaki değerlerin gerçekleştirilmesini ve daha fazla uygulamanın hayata geçirilmesini teşvik ve hızlandırmaktadır. Ancak, araştırma alanı sürekli ve büyük bir finansman gerektirmekte, aynı zamanda yüksek risk ve yüksek başarısızlık oranlarıyla karşı karşıya kalmaktadır; bu durum Meme coin'lerin kısa vadeli spekülasyon ve likidite hızla tükenme özellikleriyle çelişmektedir.

Kısa vadede, "finansman=kar" amacıyla bu alana büyük sayıda spekülatör girebilir, bu nedenle DeSci kısa bir heyecanın ardından sahte olanı ayıklama aşamasına geçecek ve eğitim piyasası sürecinde kullanıcıların DeSci hakkında farkındalıklarını yavaş yavaş geliştirecektir; ardından ancak gerçekten "kripto finansmanı kullanarak araştırma sonuçlarını paraya çevirme" hedefini gerçekleştirebilir.

Şu anda, DeSci'nin arkasındaki veri depolama ve zincir üzerindeki kanıtlar için talep son derece büyük. Eğer DeSci, Meme popülaritesinden yararlanarak sınırları aşabilir ve olgun bir iş modeli kurabilirse, merkeziyetsiz depolama DeSci alanında altyapı haline gelecektir; bu kararlı ve büyük talep, merkeziyetsiz depolama ekosisteminin gelişimini büyük ölçüde teşvik edecektir.

Merkeziyetsiz depolama, erken dönem Storj'dan Filecoin, Arweave ve arkasındaki IPFS protokolüne kadar birçok gelişim aşamasından geçti. Mayıs 2023'te yapılan bir analiz, merkeziyetsiz depolamanın merkezi depolamadan ortalama %78 daha ucuz olduğunu belirtmiştir; bu fark kurumsal veri depolama alanında 121 katına kadar çıkabilmektedir. Ayrıca, merkeziyetsiz depolamanın veri güvenliği, gizliliği ve güvenilirliği açısından belirgin avantajları vardır. Ancak, bazı Web2 müşterileri Filecoin ve Arweave gibi merkeziyetsiz depolama çözümlerini kabul etmeye başlasa da, daha sezgisel kullanıcı deneyimi ve olgun ürün sistemine sahip merkezi depolama hâlâ pazarın ana akımını oluşturmaktadır. Filecoin'in programlanabilirlik ve veri kalıcı depolama konusundaki sınırlamaları ve Arweave'in "kalıcı depolama" vurgusunun getirdiği göreceli yüksek maliyet, sektörün henüz tam olarak çözemediği sorunlar arasında yer almaktadır.

Geçen yıl Nisan ayında, tanınmış bir ticaret platformu merkeziyetsiz depolama projesini duyurdu ve bu, merkeziyetsiz depolamanın yeni bir seviyeye ulaşmasını simgeliyor. Bu proje, tüm ekosisteme merkeziyetsiz depolama altyapısı sağlayarak, kullanıcıların ve merkeziyetsiz uygulamaların tamamen sahip oldukları verileri oluşturmasına, depolamasına ve değiş tokuş etmesine olanak tanıyor. Akıllı zincir ile bu proje arasında yerel bir köprü aracılığıyla, kullanıcılar varlıklarını akıllı zincir ile bu proje arasında özgürce transfer edebilir ve böylece bu proje üzerine inşa edilmiş DApp'lerle etkileşimde bulunabilirler.

IPFS ve Arweave ile karşılaştırıldığında, bu projenin avantajları, zincir ile derin entegrasyon, çapraz zincir desteği, merkeziyetsiz depolama ve hesaplama yeteneklerinin birleşimi ve düşük maliyet yüksek verimlilik gibi alanlarda bulunmaktadır. Bu, projeyi merkeziyetsiz finans (DeFi), akıllı sözleşmeler ve Web3 uygulama senaryoları için daha uygun hale getirmekte, daha güçlü bir ölçeklenebilirlik ve ekosistem işbirliği etkisi sağlamaktadır. Gelecekte, bu proje web barındırma, kişisel bulut depolama, blok zinciri veri depolama, içerik yayınlama, sosyal medya ve kişisel veri pazarı gibi senaryolar içinde geniş bir şekilde kullanılabilir.

Bu projenin gelişimi, ekosistem projelerinin desteğinden ayrılmaz. Yakın zamanda gerçekleştirilen topluluk oylama etkinliğinde, ekosistem içinde toplamda 5 kategori belirlendi. Altyapı kategorisinde, 4EVERLAND ve BAS, projenin yerel altyapısı olarak, çok önemli bir bileşenidir.

4EVERLAND, projenin ekosistemindeki en büyük merkeziyetsiz depolama sağlayıcısıdır. Resmi olarak sertifikalı bir depolama sağlayıcısı (SP) ve doğrulayıcı olarak, 4EVERLAND projede güçlü depolama kaynakları sunmakta, aynı zamanda ilgili zincir ağlarını desteklemekte ve verimli bir merkeziyetsiz depolama ağı inşa etmeye adanmıştır. IPFS ve Arweave'in özelliklerini ve avantajlarını entegre ederek, 4EVERLAND daha iyi bir depolama ağı entegrasyon çözümü sunmakta, daha dostane bir kullanıcı deneyimi sağlamakta ve merkeziyetsiz depolamanın kullanım zorluğunu azaltmaktadır.

4EVERLAND'ın temel avantajları arasında: depolama ve doğrulama çift rolü, çok zincirli destek ve uyumluluk, merkeziyetsiz depolama ve hesaplama kaynaklarının birleşimi, esnek depolama çözümleri, merkeziyetsiz AI hizmetleri ve DWeb barındırma hizmetleri bulunmaktadır. Şu anda, 4EVERLAND'ın kayıtlı kullanıcı sayısı 3 milyondan fazla, günlük aktif kullanıcı sayısı 100,000+ ve IPFS'te 2000 TB, Arweave'de 20 TB depolama yapılmakta, projenin günlük etkileşim sayısı 30k+'dır. 4EVERLAND, birçok tanınmış kamu zinciri ve yatırım kuruluşunun desteğini almıştır.

Son günlerde, 4EVERLAND birçok DeSci projesi ile iş birliği yaparak bilimsel literatürün merkeziyetsiz depolanmasını ilerletmek için birlikte çalışmaktadır. 4EVERLAND, IPFS, Arweave ve bu projeyi birleştirerek, Arweave'de soğuk yedek verilerin, bu projede ise sıcak veri erişiminin bulunduğu DeSci için uygun bir merkeziyetsiz depolama çözümü oluşturmuştur.

BAS, temel veri protokol standardı olarak, Web3 ekosistemine on milyonlarca güvenilir özel veriyi entegre etmek için doğrulama bilgilerinin sertifikasını oluşturmayı hedeflemektedir, özellikle AI'ya veri desteği sağlamak amacıyla. BAS'ın özellikleri arasında merkeziyetsiz doğrulama hizmetleri, kullanıcı egemenliği ve veri gizliliği, AI eğitimi ve veri seti hizmetleri ile ekosistem işbirliği ve uygulamaları bulunmaktadır.

Bu proje için BAS'ın entegrasyonu, veri doğrulama ve yönetim yetenekleri sağlayarak platformun güvenliğini, şeffaflığını ve kullanıcı kontrolünü daha da artırdı ve projeyi daha sağlam bir merkeziyetsiz depolama çözümü haline getirdi. BAS ile entegrasyon sayesinde, proje veri doğrulama ve uyumluluğunu sağlayabilirken, aynı zamanda etkili veri yönetimi ve yetki kontrolü işlevleri sunmaktadır.

Bu proje, son derece önemli bir stratejik dizilimdir ve piyasaya sürülmesinden bu yana ekosistem için büyük bir yenilik olmuştur. Diğer doğrudan C son kullanıcılarına yönelik "sahne önündeki ana aktörler" ile farklı olarak, bu proje daha çok sahne arkasında sessizce çalışacaktır; kendine özgü yüksek performansı ve yüksek birlikte çalışabilirliği, sektörün yeni anlatımlarının gelişimine daha fazla katkıda bulunacaktır.

Eğer DeSci'nin iş modeli doğrulanır ve trafik desteği sağlanırsa, bu şüphesiz ekosistemin refahını büyük ölçüde artıracak ve proje büyük ölçekli benimsenme elde edecektir. Daha makro bir perspektiften bakıldığında, gerçekten milyonlarca kripto kullanıcı ve profesyoneliyle ilgili olan, kripto endüstrisinin sürdürülebilir bir şekilde gelişip gelişemeyeceğidir.

Sektördeki birçok taraf son zamanlarda DeSci'nin önemini bu kadar vurguladı ve bu alana gerçek para yatırdı, bu kesinlikle büyük bir yenilik denemesi olup sadece bir kavramı abartmak değildir. Sektör dinamiklerinin arkasında, blockchain finansının gerçekten pazara hizmet edebilmesi, değer yaratabilmesi ve blockchain teknolojisinin toplum için gerçek bir katkıda bulunma vizyonunu ilerletmesi yatmaktadır.