Bitcoin và vàng: mối quan hệ song sinh trong Hệ thống tiền tệ quốc tế mới

Gần đây, thị trường vốn toàn cầu dao động mạnh, đồng yên Nhật tăng giá đã dẫn đến sự thay đổi trong giao dịch chênh lệch lãi suất, chỉ số VIX tăng vọt, thậm chí ngay cả vàng cũng chịu một số cú sốc về tính thanh khoản và có sự điều chỉnh nhẹ. Bitcoin lần này theo sát sự sụt giảm mạnh của tài sản rủi ro, dường như đi ngược lại với thuộc tính "song sinh" của nó. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn kiên định tin tưởng rằng, với sự tiến triển nhanh chóng của hệ thống tiền tệ quốc tế mới, mối quan hệ song sinh giữa Bitcoin và vàng sẽ trở nên chặt chẽ hơn.

Xét về lịch sử, kể từ năm 1970, giá vàng (so với đô la Mỹ) đã trải qua ba chu kỳ tăng giá chính. Những năm 70 là thời kỳ "vàng thật sự", giá vàng so với đô la Mỹ đã tăng hơn 17 lần. Thời kỳ này trùng với sự sụp đổ của hệ thống Bretton Woods, đô la đã tách rời khỏi vàng, cộng với hai cuộc khủng hoảng dầu mỏ và căng thẳng địa chính trị, tính năng giữ giá trị và phòng ngừa rủi ro của vàng đã được phát huy tối đa. Sau những năm 80, giá vàng bước vào giai đoạn điều chỉnh, và trong những năm 90 thì suy yếu, điều này tương ứng với việc lạm phát toàn cầu được kiểm soát và kinh tế bắt đầu phục hồi tăng trưởng.

Thập kỷ đầu tiên của thế kỷ 21 đã chứng kiến chu kỳ tăng giá lần thứ hai, giá vàng so với đô la Mỹ đã tăng hơn 5 lần. Thời kỳ này chứng kiến sự sụp đổ của bong bóng Internet, Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới dẫn đến kỳ vọng lạm phát, trong khi cuộc khủng hoảng thế chấp và cuộc khủng hoảng nợ châu Âu đã thúc đẩy các ngân hàng trung ương của các nước phát triển khởi động chính sách nới lỏng định lượng không giới hạn. Sau năm 2010, cùng với việc đô la Mỹ phục hồi và Mỹ giảm bớt nới lỏng định lượng và tăng lãi suất, giá vàng lại bước vào giai đoạn điều chỉnh kéo dài một thập kỷ.

Hiện tại chúng ta đang ở trong chu kỳ tăng giá lần thứ ba, bắt đầu từ năm 2019, giá vàng so với đô la Mỹ đã tăng gần gấp đôi. Chu kỳ này có thể chia thành hai giai đoạn: từ cuối năm 2018 đến đầu năm 2022, do căng thẳng thương mại Mỹ-Trung gia tăng và ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, các chính sách tiền tệ của các quốc gia đã được nới lỏng mạnh mẽ, lãi suất thực nhanh chóng giảm; từ năm 2022 đến nay trong thời kỳ hậu đại dịch, mặc dù Mỹ đã nhanh chóng tăng lãi suất để đối phó với lạm phát cao, giá vàng vẫn tăng hơn 30%.

Kinh tế học truyền thống cho rằng giá vàng có mối quan hệ âm rõ ràng với lãi suất thực, nhưng khung này dường như không còn phù hợp trong thời kỳ hậu đại dịch. Giá trị thực sự của vàng nằm ở "sự đồng thuận", hiện tượng vàng rời xa khung giá lãi suất thực phản ánh phản hồi về giai đoạn chuyển tiếp của hệ thống tiền tệ quốc tế mới, về bản chất là sự củng cố của "sự đồng thuận" về thuộc tính tiền tệ của vàng.

Các ngân hàng trung ương toàn cầu và khu vực tư nhân đang gia tăng dự trữ vàng để phân tán rủi ro đồng đô la. Kể từ năm 2020, quy mô mua ròng vàng của các ngân hàng trung ương toàn cầu đã tăng mạnh, trong khi lượng nắm giữ ETF vàng ở châu Á cũng tăng đáng kể, phản ánh kỳ vọng về sự phân hóa và tiến triển của Hệ thống tiền tệ quốc tế.

Bitcoin và vàng có nhiều điểm tương đồng, chẳng hạn như tính khan hiếm, phi tập trung, không thể giả mạo, dễ phân chia và tính tiện lợi. Vào tháng 1 năm 2024, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ đã phê duyệt việc niêm yết các quỹ ETF Bitcoin đầu tiên, đánh dấu bước tiến của Bitcoin vào dòng chính. Trong những năm gần đây, mối tương quan tích cực giữa giá Bitcoin và vàng đã tăng lên đáng kể, gợi ý rằng nó có thể đang chuyển mình từ tài sản rủi ro cao thành một "tiền tệ hàng hóa".

Nhìn về tương lai, Hệ thống tiền tệ quốc tế sẽ bước vào giai đoạn mới. Trước khi hệ thống mới chính thức được thiết lập, xu hướng đa dạng hóa đồng tiền dự trữ sẽ tiếp tục, không chỉ diễn ra ở cấp quốc gia mà còn ở khu vực tư nhân. Khi tâm điểm lạm phát toàn cầu dịch chuyển lên cao và sự không chắc chắn về địa chính trị gia tăng, vàng vẫn sẽ giữ xu hướng tăng. Cùng lúc đó, quá trình chính thống hóa Bitcoin đang tăng tốc, giá trị của nó như một đồng tiền dự trữ rất có khả năng sẽ song hành với vàng.